Thành phố Vinh đang chuyển mình trong thời kỳ hội nhập quốc tế với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, 60 năm hình thành, xây dựng và phát triển đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng về kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội, an ninh quốc phòng. Vinh đã khẳng định vai trò, vị trí ngày càng quan trọng trong chuỗi liên kết vùng và cả nước. Đô thị phát triển cả về lượng và chất, nhất là hạ tầng khung đô thị, trong đó, có sự phát triển đột phá của đô thị Vinh; không gian đô thị được mở rộng, các khu đô thị mới đã và đang hình thành, thu hút cư dân nhiều địa phương đến sinh sống, làm việc, chất lượng cuộc sống của nhân dân được nâng cao, góp phần hình thành rõ nét về một đô thị trẻ, năng động, hiện đại, tiện ích, an toàn, thân thiện.
Trong bối cảnh thành phố Vinh sẽ được mở rộng địa giới hành chính, không gian đô thị, trở thành đô thị lớn ven biển mở ra nhiều tiềm năng, lợi thế, kết nối thuận lợi với các trung tâm kinh tế của cả nước cũng như với khu vực, thế giới thì cơ sở chính trị quan trọng nhằm định hướng những tư duy mới, chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp mới nhằm tạo động lực để xây dựng thành phố Vinh đến năm 2030, là đô thị biển văn minh, hiện đại; tầm nhìn đến năm 2045 là đô thị thông minh phát triển nhanh, bền vững, văn minh, hiện đại đó là Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và lồng ghép Nghị quyết số 137/2024/QH15 ngày 26/6/2024 của Quốc hội về bổ sung thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An. Nội dung xác định tập trung đầu tư và có cơ chế, chính sách vượt trội để phát triển thành phố Vinh mở rộng (bao gồm thị xã Cửa Lò và 04 xã của huyện Nghi Lộc) trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa của khu Vực Bắc Trung Bộ. Đặc biệt, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An ban hành Nghị quyết số 16-NQ/TU ngày 16/7/2024 về xây dựng và phát triển thành phố Vinh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 với mục tiêu đến năm 2030, thành phố Vinh là đô thị biển văn minh, hiện đại; kinh tế phát triển nhanh, bền vững, đầu tàu tăng trưởng của tỉnh, trung tâm của vùng Bắc Trung Bộ trên các lĩnh vực: giáo dục và đào tạo, văn hóa, y tế, thương mại, du lịch, logistics, khoa học và công nghệ, công nghiệp công nghệ cao; hệ thống kết cấu hạ tầng từng bước đồng bộ, hiện đại, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo đảm an toàn; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng cao; quốc phòng, an ninh vững chắc; tổ chức đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân và niềm tin của Nhân dân được tăng cường tầm nhìn đến năm 2045, thành phố Vinh là đô thị thông minh phát triển nhanh, bền vững, văn minh, hiện đại, một trong những động lực phát triển, cực tăng trưởng quan trọng của vùng Bắc Trung Bộ.
Với định hướng đó, thành phố Vinh đã có kế hoạch cụ thể để xây dựng chương trình hành động thực hiện các Nghị quyết; chủ động ban hành các văn bản lãnh đạo, hướng dẫn để tổ chức thực hiện thắng lợi Nghị quyết; phát huy cao độ vai trò lãnh đạo của các cấp uỷ, tổ chức đảng, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, tạo sự đồng thuận cao trong Đảng bộ và Nhân dân thành phố, sớm đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống.Đây cũng là cơ hội để Đảng bộ, nhân dân TP. Vinh và tỉnh Nghệ An phát huy trí tuệ, bản lĩnh cách mạng, phấn đấu xây dựng TP. Vinh xứng tầm với các giá trị lịch sử và văn hóa, đồng thời là cơ hội để bứt phá vươn lên trở thành đô thị trung tâm vùng.
Tuy nhiên, trong lộ trình nỗ lực, phấn đấu “Xây dựng thành phố Vinh trở thành đô thị hiện đại, giàu mạnh, văn minh”, đô thị Vinh còn có những hạn chế: Tổng thể phát triển chưa đồng bộ; hệ thống hạ tầng kỹ thuật bất cập; công tác quản lý trật tự đô thị chưa đáp ứng yêu cầu; một bộ phận người dân chưa nhận thức đầy đủ nghĩa vụ, trách nhiệm của bản thân, gia đình và cộng đồng, trong cả quá trình phát triển.
Với quá trình phát triển với những kinh nghiệm của Thành phố Vinh đã đưa ra nhiều giải pháp xây dựng thành phố Vinh đạt chuẩn đô thị văn minh xứng tầm kinh tế, văn hóa và dịch vụ của Bắc Trung Bộ như:
Quan tâm công tác lãnh đạo chỉ đạo, đẩy mạnh công tác tuyên truyền
Xác định tầm quan trọng của việc xây dựng đô thị văn minh, Từ năm 2005, Thành uỷ Vinh đã có nghị quyết số 06/ NQ-Th.U về xây dựng văn hoá đô thị Vinh giai đoạn 2006 - 2010, đây là nghị quyết khởi đầu, mang tính chiến lược để từng bước xây dựng văn minh đô thị trên địa bàn Thành phố Vinh. Năm 2021, Ban thường vụ Thành ủy ban hành Chỉ thị 02-CT/Th.U ngày 18/6/2021, Thực hiện Quyết định 04/TTg của thủ tướng chính phủ về xây dựng phường đat chuẩn đô thị văn minh, UBND thành phố đã tham mưu ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành triển khai thực hiện về các nội dung liên quan đến xây dựng chỉnh trang đô thị; tăng cường giải tỏa vi phạm, chống tái lấn chiếm hành lang an toàn giao thông; phát triển thương mại-dịch vụ và chuyển đổi mô hình tổ chức, quản lý, khai thác và kinh doanh chợ; xây dựng hành vi, nếp sống văn minh đô thị, thu hút đầu tư xây dựng đô thị mới, đầu tư công trung hạn vào các công trình hạ tầng đô thị, quy hoạch hệ thống cây xanh, đèn chiếu sáng đô thị…Các phòng, ngành, đơn vị; UBMTTQ Việt Nam và các đoàn thể Thành phố đã bám sát nội dung yêu cầu, trên cơ sở chức năng nhiệm vụ đã xây dựng các chương trình, kế hoạch chỉ đạo, tuyên truyền vận động đoàn viên, hội viên và nhân dân trong việc tham gia xây dựng và thực hiện nếp sống văn minh đô thị.
Tuyên truyền tại vòng xuyến đại lộ Lê Nin
Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo một cách toàn diện, trên tất cả các lĩnh vực. Trong đó, quan tâm đến phương thức lãnh đạo đối với chính quyền về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Việc lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy các cấp được cụ thể hóa, phù hợp với yêu cầu thực tiễn, sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu, đối với sự phát triển. Đặc biệt, có giải pháp, lộ trình nâng cao nhận thức của người dân thành phố về thực hiện văn hóa, văn minh đô thị, để văn hóa thực sự trở thành động lực phát triển con người mới. Đại hội Đảng bộ TP đã chỉ ra 3 đột phá trong nhiệm kỳ 2020 -2025 đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành xây dựng thành phố thông minh.Huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực để xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại cả về kinh tế, xã hội, trong đó ưu tiên hạ tầng về dịch vụ, thương mại, du lịch, hạ tầng thông tin, viễn thông, hạ tầng giao thông trọng điểm, cải tạo, chỉnh trang đô thị và phòng chống ngập úng, thích ứng với biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó, thành phố đẩy mạnh cải cách hành chính, nhất là cải cách thủ tục hành chính. Xây dựng nền hành chính liêm chính, kiến tạo, chuyên nghiệp, hiện đại lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Tại nghị quyết đại hội Đảng bộ thành phố Vinh xác đinh nhiệm kỳ 2020-2025 có 6-8 phường đạt chuẩn đô thị văn minh. Có thể thấy rằng, Xây dựng đô thị văn minh luôn là chủ đề hàng đầu của thành phố.
Huy động mọi nguồn lực để đầu tư phát triển văn hóa, kinh tế xã hội gắn với xây dựng đô thị văn minh. Sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư của nhà nước; tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng doanh nghiệp và vận động các tầng lớp Nhân dân tự nguyện đóng góp vật chất, tinh thần để hoàn thành và duy trì, nâng cao các tiêu chí về xây dựng đô thị văn minh.
Xây dựng và phát triển đô thị Vinh trong tổng thể quy hoạch vùng, quan tâm đến hạ tầng liên kết vùng, xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đô thị, đảm bảo phù hợp với quy hoạch và được ưu tiên. Trước mắt, thực hiện tốt việc quản lý quy hoạch không gian kiến trúc, cảnh quan đô thị, kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đô thị; quản lý đất đai, nhà ở, cây xanh, hệ thống chiếu sáng... Ưu tiên đầu tư các công trình phục vụ nhu cầu cấp thiết của người dân, như: hệ thống công viên, cây xanh; xây dựng, mở rộng hệ thống đường giao thông; hệ thống thoát nước và các công trình xử lý ngập úng cục bộ; nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt. Trung thương mại, khu vui chơi giải trí chất lượng cao, các khu đô thị mới đầu tư hạ tầng khu kinh tế, cụm công nghiệp trên địa bàn, đồng thời triển khai kế hoạch chỉnh trang đô thị, xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật - xã hội gắn với các giải pháp huy động nguồn lực để thực hiện, phát triển đô thị theo hướng văn minh, hiện đại...
Đồng thời, làm tốt công tác thông tin, nghiên cứu thị trường, xây dựng và bảo vệ thương hiệu; tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường, chống buôn lậu, làm hàng giả, gian lận thương mại, xử lý nghiêm mọi hành vi vi phạm, tạo môi trường kinh doanh hấp dẫn nhằm thu hút các nhà đầu tư, tập đoàn hàng đầu thế giới và Việt Nam về lĩnh vực thương mại.
Về phát triển lĩnh vực du lịch, TP Vinh sẽ phát triển du lịch gắn với tiềm năng lợi thế của thành phố trong mối quan hệ với vùng cũng như quốc gia và quốc tế; phấn đấu trở thành điểm đến hấp dẫn, thân thiện và an toàn; là trung tâm lưu trú và phân phối khách du lịch của vùng Bắc Trung Bộ. Về phát triển công nghiệp công nghệ cao theo hướng cơ cấu lại sản xuất công nghiệp, tăng hàm lượng công nghệ cao trong các sản phẩm, với các lĩnh vực chủ yếu như tự động hóa, vật liệu mới, điện tử, công nghệ sinh học… Cùng với định hướng phát triển các ngành trên, các lĩnh vực khác như tài chính, tín dụng, ngân hàng, bảo hiểm, khoa học - công nghệ, công nghệ thông tin, y tế, văn hóa, thể dục - thể thao, giáo dục đào tạo, kết cấu hạ tầng giao thông cũng được hoạch định phương hướng phát triển theo hướng văn minh, hiện đại, phát huy vai trò trung tâm vùng Bắc Trung Bộ của TP Vinh.
Xây dựng văn minh đô thị, công dân thân thiện từ các phong trào quần chúng được quan tâm đúng mức. Từng bước hoàn thiện hệ thống Thiết chế văn hoá - thể thao theo quy định của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, tổ chức hoạt động thường xuyên hiệu quả. Duy trì thường xuyên các hoạt động văn nghệ quần chúng, hoạt động câu lạc bộ; hoạt động thể dục thể thao; bảo tồn di tích lịch sử - văn hóa, các hình thức sinh hoạt văn hóa, thể thao dân gian truyền thống ở địa phương; Duy trì có hiệu quả phong trào hát dân ca Ví, Giặm trong các trường học; phát huy hiệu quả các hoạt động của tủ sách pháp luật...Thực hiện tốt phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội; đảm bảo an toàn giao thông; không phát sinh tệ nạn xã hội, trọng án hình sự, giảm mạnh các tệ nạn xã hội hiện có. Nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa cơ sở: 100% các khối có điểm sinh hoạt văn hóa, thể thao, hoạt động thường xuyên, hiệu quả; Trên 90% số hộ gia đình thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và nếp sống văn minh đô thị theo các quy định và quy ước của tổ dân cư. Thực hiện tốt việc xây dựng danh hiệu “gia đình văn hóa”, “khu dân cư văn hóa”. Việc xây dựng các danh hiệu luôn được cấp ủy, chính quyền quan tâm, chỉ đạo toàn diện, có hiệu quả tạo bước chuyển mới; góp phần xây dựng và phát triển đời sống văn hóa ở cơ sở. Đến nay, phong trào đã phát triển cả về số lượng cũng như chất lượng.
Làm tốt công tác kiểm tra, giám sát, quản lí quy hoạch xây dựng, quản lí về trật tự đô thị, kiểm tra ngăn chặn các hành vi vi phạm các công trình hạ tầng đô thị, nếp sống văn minh đô thị.
Tăng cường công tác chỉnh trang, quản lí trật tự đô thị theo hướng xanh - sạch - đẹp, kiên quyết tổ chức lập lại trật tự vỉa hè, lòng đường, tạo lập cảnh quan đô thị văn minh, hiện đại; trong đó ưu tiên tập trung chỉnh trang các tuyến phố chính. Có chế tài xử lí cụ thể, kịp thời và đủ sức răn đe đối với những hành vi lệch chuẩn, vi phạm pháp luật và biểu dương, khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân có cách làm hay, thành tích tiêu biểu. Nêu cao việc phát huy dân chủ, vai trò tự quản, ý thức vì cộng đồng của từng người dân tại các khu dân cư để tạo sự chuyển biến rõ nét trong nhận thức và hành động thông qua những việc làm cụ thể, có ý nghĩa để hướng tới môi trường sống trong lành, an toàn và thân thiện
Năm 2023 là một năm có nhiều dấu ấn đặc biệt kỷ niệm 235 năm Phượng Hoàng Trung Đô, 60 năm thành lập thành phố, 15 năm Vinh đô thị loại 1. Đảng bộ chính quyền và nhân dân ra sức thi đua lập nhiều thành tích chào mừng kỷ niệm. Xây dựng đô thị văn minh, đánh dấu bước phát triển mới của thành phố, mọi nhiệm vụ, mục tiêu đề ra sẽ có tính quyết định cho cả giai đoạn tiếp theo. Những giải pháp và đề xuất trên là mong muốn của cán bộ, đảng viên và nhân dân phố Vinh đem đến Hội nghị, với tâm huyết và kỳ vọng vào sự phát triển của thành phố trong thời gian tới; hy vọng vào một tương lai không xa, Vinh sẽ trở thành đô thị văn minh tầm khu vực và quốc gia; nơi thể hiện rõ nhất nét tinh hoa của đô thị